Muzyka nad zdrojami

Szczawnica, jedno z najpiękniejszych polskich uzdrowisk. Miejsce, do którego od prawie dwóch wieków zjeżdżało się zacne towarzystwo w poszukiwaniu czystego, górskiego powietrza, leczniczych wód, pięknych widoków, ale także wycieczek w niecodzienne miejsca, spotkań towarzyskich, o przeżyciach kulturalnych nie zapominając. Na szczawnickich deptakach, przed pijalnią i w salach Dworca Gościnnego można było na co dzień spotkać znamienitych pisarzy, poetów, malarzy, uczonych, aktorów i śpiewaków. Tutaj bywał Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka, Lucyna Ćwierciakiewiczowa, Aleksander Fredro, Ada Sari, Jacek Malczewski, Jerzy Waldorff, Piotr Skrzynecki i wiele, wiele innych wspaniałych postaci, na wymienienie których nie starczy tu miejsca. W te wspaniałe, zdrojowe, kulturalne tradycje Szczawnicy wpisuje się, odbywający się tutaj już od prawie piętnastu lat, festiwal Muzyka nad Zdrojami, festiwal przeznaczony dla melomanów, spędzających tutaj letnie, wakacyjne miesiące. Prezentowana na nim muzyka poważna jest dobrana, tak, by każdy mógł znaleźć coś dla siebie. W tej różnorodności kryją się i koncerty gwiazd, i młodych artystów, występy prezentujące wykonawców pochodzących z regionu, ale także muzyczne niespodzianki i programy przygotowane specjalnie Szczawnicy. W czasie historii tego festiwalu wystąpiło wielu znakomitych artystów: Kaja Danczowska, Andrzej Pikul, Henryk Botor, Arkadiusz Bialic, Cracow Brass Quintett, Maria Pomianowska, Anna Polony, Andrzej Róg, Górecki Chamber Choir, Oktoich, Celtic Triangle, Opium String Quartet, Chór Gorce i wielu, wielu innych.

MUZYKA NAD ZDROJAMI SZCZAWNICA 2023

KONCERT FINAŁOWY

27.08.2023
Foyer Dworku Gościnnego, godz. 17.00

OZGROJ MI SIE ZIEMIO – PIEŚNI WACŁAWA GEIGERA

Katarzyna Wiwer – sopran

The Time Quartet
Maksymilian Grzesiak – skrzypce I
Katarzyna Grzesiak – skrzypce II
Bartłomiej Szymborski – altówka
Marta Ziarko – wiolonczela

gościnnie Andrzej Dziedzina Wiwer – poezje

Organizatorem XV edycji Festiwalu Muzyka nad Zdrojami, Szczawnica 2023 jest Fundacja Kulturalny Szlak we współpracy z Centrum Kultury, Promocji i Sportu w Szczawnicy oraz Oficyną Artystyczną Astraia.

Wykonawcy koncertu

Katarzyna Wiwer, śpiewaczka i propagatorka kultury, tłumaczka książki „Historia śpiewu”, pedagog śpiewu, jest absolwentką wydziału wokalno-aktorskiego Akademii Muzycznej w Krakowie. Prowadzi niezwykle aktywną działalność koncertową, w której poczesne miejsce zajmuje muzyka dawna od średniowiecza po barok, ale także pieśń z różnych epok i miejsc pochodzenia. Oprócz standardowego repertuaru pieśni Schuberta, Chopina, Szymanowskiego, czy Rodriga, eksploruje również mniej znany repertuar odkrywając zapomniane perły – pieśni Ogińskiego, kompozytorów młodopolskich, jak Wertheim, Raczyński, czy Gablenz, pieśni Wacława Geigera, aranżacje pieśni szkockich, aż po utwory pisane specjalnie dla niej.

W swoim portfolio posiada wiele autorskich recitali i programów koncertowych, których temat spaja sztukę słowa i muzyki w intrygującą całość. W programach tych śpiewaczka współpracuje ze znakomitymi muzykami kameralistami, jak Andrzej Zawisza, Irena Davidson, Agnieszka Kaczmarek-Bialic, Henryk Kasperczak, Marek Szlezer, czy Michał Rot. Ma na swoim koncie wiele prawykonań, zarówno utworów nowych, jak i pierwszych, czasem po setkach lat, współczesnych wykonań utworów z dziedziny muzyki dawnej (m.in. archiwalia jasnogórskie, podolinieckie, staniąteckie i inne).

Współpracuje również z wieloma zespołami m.in: Donne Armoniche, Lute Duo, Flores Rosarum, Polską Orkiestrą XVIII wieku, The Time Quartet, Celtic Triangle, Capella Cracoviensis, Tatrzańską Orkiestrą Klimatyczną, Ars Antiqua Austria. Śpiewaczka koncertowała na licznych festiwalach m.in.: Muzyka w starym Krakowie, Banchetto Musicale w Wilnie, Salezjańskie Lato w Przemyślu, Kolory Polski, Perła Baroku w Kobyłce, Festiwal Muzyki Polskiej w Krakowie, Dni Bachowskie w Krakowie, Festiwal Bachowski w Świdnicy, Barok na Spiszu, „Fide et Amore” w Żorach, Festiwal Muzyki Organowej w Leżajsku, Muzyka nad Zdrojami w Szczawnicy, Barok na Spiszu, Kromer Biecz Festival, Festiwal muzyki jednogłosowej w Płocku, Chanterelle Festiwal, Cithara Sanctorum Silesia, Wawel o zmierzchu oraz Wieczorach Wawelskich i koncertach na Zamku Królewskim w Warszawie.

W 2021 roku ukazała się na rynku polskim znakomita książka Johna Pottera i Neila Sorrella „Historia śpiewu” w jej przekładzie (wydawnictwo Astraia, Kraków).

Kwartet smyczkowy The Time Quartet jest to jeden z najciekawszych polskich zespołów kameralnych łączących brzmienia klasyczne z jazzem i rozrywką.

W ciągu kilkunastu lat pracy artystycznej kwartet współpracował z wieloma znakomitymi zespołami i artystami: Andrzej Jagodziński Trio, Michał Tokaj, Grażyna Auguścik, Henryk Miśkiewicz, Maciej „Trifonidis” Bielawski, Agnieszka Wilczyńska – z którą nagrali płytę „Tutaj mieszkam” (płyta ta w 2016 r. otrzymała nagrodę Fryderyka za fonograficzny debiut roku jazz), Mietek Szcześniak – w ramach trasy koncertowej z programem „Nierówni” razem z Marcinem Pospieszalskim, Krzysztofem Herdzinem i Paulinho Garcia oraz Bartosz Gliniak – którego muzykę do filmów regularnie nagrywają. .Są założycielami i tworzą podstawę studyjnej orkiestry Melanidis Orchestra, z którą nagrali muzykę do 7 polskich i zagranicznych filmów.
Uczestniczyli w polskich i międzynarodowych festiwalach m.in. w XXXI Silesian Jazz Meeting w Rybniku, XXIII Jazz Standard’s Festival w Siedlcach, Festiwalu „Dwa Brzegi” w Kazimierzu, Festiwalu Wojciecha Młynarskiego w Sopocie, Festiwalu 3 Oktawy w Ełku, IX Festiwalu Przyjemności Muzycznych w Ostrzycach, XXI Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Chrześcijańskiej Gospel w Gniewie. Kwartet wykonał ponad kilkaset koncertów w kraju i za granicą dla takich instytucji jak: Filharmonia Narodowa w Warszawie, Filharmonia Kaszubska, Filharmonia Podkarpacka, RMF Classic, Polska Akademia Nauk, Bemowskie Centrum Kultury, Dom Kultury Kadr, Bielskie Centrum Kultury w Bielsko Białej, Staromiejski Dom Kultury, PROM Kultury Saska Kępa, Bielański Ośrodek Kultury, Ratusz Bemowo, Centralna Biblioteka Rolnicza, Teatr Polonia, Teatr Żydowski, Teatr Szekspirowski w Gdańsku, Galeria Katarzyny Napiórkowskiej, Galeria Porczyńskich, Pałac Belwederski, Łazienki Królewskie w Warszawie, PKN Orlen, J.A. Szałas, Hansgrohe, Bayer Polska sp. z o.o., Vattenfal Heat Poland, ABB, Unipress, Hotel Intercontinental, Hotel Radison, Hotel Mariott i wielu innych. Muzycy The Time Quartet współpracują także z Orkiestrą Sinfonia Iuventus, Zespołem Tango Fuerte, Zespołem Hashtag Ensemble, World Orchestra Grzecha Piotrowskiego oraz 3275 kg Orchestra

Andrzej Dziedzina Wiwer pochodzi ze starego rodu góralskiego legitymującego się przydomkiem Wiwer, który poeta przyjął jako swój pseudonim literacki. Z rodzinnego domu wyniósł gwarę pienińską oraz zamiłowanie do śpiewu i tańca góralskiego oraz sztuki ludowej.

Od 1966 r. jest członkiem Zespołu Regionalnego im. Jana Malinowskiego oraz instruktorem Dziecięcego Zespołu Regionalnego. W sztukach ludowych wystawianych przez zespół m.in. w „Weselu góralskim” grał rolę pana młodego, a potem rolę starosty. Jest autorem opracowania „Strój ludowy Górali Szczawnickich” i współautorem opracowania „Tańce górali pienińskich”. Bierze udział w wielu projektach realizowanych na pograniczu polsko-słowackim mających na celu zachowanie dla potomnych starych pieśni polanowych, pasterskich i weselnych Górali Szczawnickich i Rusinów Szlachtowskich, utrwalenie ich na płytach CD i DVD.

Ale to w jego życiu pierwsze miejsce odgrywa poezja. Wiersze układa w każdej wolnej chwili, tematy czerpie z obserwacji życia codziennego, przyrody, wiary, z góralskich przyśpiewek i zwyczajów, jak sam mówi „ z byle cego”. Potrafi napisać wiersz na każdą okoliczność. W jego dorobku jest przeszło 4500 wierszy, wszystkie pisane gwarą. Wydał kilka tomików wierszy: „Dróga Krzyzowo” (1997), „Cyś ty ?” (2006), „Wypominki” (2009), „Moja wiara” (2012), „Świadkowie. Od Wawelu w Beskidy, Pieniny, Spisz i na Orawę” – rzecz o zamkach, świadkach dawnych wieków (2016 r.), „Maluwone kwiotki” (2020) . Mowa przodków jest dla niego znakiem tożsamości. Żeby ratować dla potomnych określenia gwarowe, spisał słownik gwary szczawnickiej zatytułowany „Wyłónacka” (2013 r.).

Za swoją działalność poeta został odznaczony kilkunastoma odznaczeniami zarówno państwowymi, jak i resortowymi, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (2004), odznaką honorową Zasłużony dla Kultury Polskiej, Zasłużony dla miasta Szczawnica (2010), Złotym Góralskim Piórem (2011), Perłą Pienin (2017), Krzyżem Małopolski (2019) oraz Nagrodą imienia Oskara Kolberga (2021)

Wacław Geiger (1907-1988) urodził się w Krakowie i już od najwcześniejszych lat muzyka zajmowała w jego życiu bardzo ważne miejsce – od wczesnego dzieciństwa uczył się gry na fortepianie oraz na skrzypcach. W czasie I wojny światowej mieszkał kilka lat w Zakopanem, gdzie kontynuował naukę muzyki, ale też po raz pierwszy zetknął się z folklorem góralskim. Po powrocie do Krakowa studiował w Instytucie Muzycznym oraz konserwatorium krakowskiego Towarzystwa Muzycznego. Uczył się kompozycji u Bolesława Wallek-Walewskiego, dyrygowania u Zbigniewa Dymmka, a także śpiewu u samej Heleny Zboińskiej-Ruszkowskiej.

Po II wojnie światowej był postacią aktywnie działającą z Krakowskiem świecie artystycznym, m.in pierwszym kierownikiem muzycznym rozgłośni Polskiego Radia w Krakowie. Później nastąpił okres aktywności artystycznej w całej niemalże Polsce: prowadził orkiestrę symfoniczną w Częstochowie, orkiestrę operetki w Warszawie, Lublinie i orkiestrę w Białymstoku, aż w końcu powrócił do Zakopanego, gdzie był animatorem życia muzycznego (m. in. był założycielem Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego) i nauczycielem śpiewu, wiele też komponował, prowadził także chóry, a nawet był aktywnym członkiem kabaretu Zaskroniec, zajmując się warstwą muzyczną jego występów. Jako znawca folkloru przez wiele lat był jurorem Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. Wacław Geiger był muzykiem wszechstronnym, nie tylko kompozytorem, ale również śpiewakiem i dyrygentem, a także osobą aktywnie oddaną działalności pedagogicznej. W jego pieśniach słychać nie tylko niezwykłą wyobraźnię muzyczną, ale także znajomość warsztatu wokalnego. Pieśni do tekstów poetyckich w gwarze góralskiej zaczęły powstawać w czasie II wojny światowej w Krakowie, gdy Wacław Geiger zafascynował się nie tylko motywami góralskimi, ale też poezją, w tym wypadku poezją gwarową. Wykorzystywał wiersze Jana Mazura, Anieli Gut-Stapińskiej i Hanki Nowobielskiej, a z krakowskim poetą Tadeuszem Staichem łączyła go wielka przyjaźń. Napisał sporo muzyki do jego tekstów, a swój duet muzyczno-poetycki żartobliwie nazwali „spółką o nieograniczonych możliwościach”. Zresztą i Tadeusz Staich do tego stopnia cenił talent Geigera, że napisał jego biografię sporządzoną ręcznie w dwóch numerowanych egzemplarzach.
Idea nagrania pieśni do tekstów góralskich zrodziła się podczas wspólnego koncertu zespołu The Time Quartet z Katarzyną Wiwer, gdzie kilka pieśni Wacława Geigera znalazło się w programie poświęconym ludowym inspiracjom w muzyce. Aranżacja na kwartet smyczkowy wydobyła to co jest niemal istotą muzyki góralskiej, mianowicie udział instrumentów smyczkowych. I chociaż kompozytor czerpie z motywów podhalańskich z wielkim smakiem, twórczo je wykorzystując i nie starając się stworzyć pastiszu muzyki góralskiej, to fragmenty typowo góralskie brzmią tutaj z wielkim blaskiem i mocą. Nowa aranżacja przydała też pieśniom nowych barw, dając poszczególnym instrumentom możliwość swobodnej współpracy z głosem wokalnym.

Relacja z XIV festiwalu w roku 2022 :

Festiwal rozpoczął się 11 sierpnia w Jazz Barze Dworku Gościnnego seansem kinowym przy akompaniamencie improwizacji wykonaniu fenomenalnego improwizatora, Filipa Presseisena, który przygotował ilustrację muzyczną do komedii Bustera Keatona „Marynarz słodkich wód”

15 sierpnia, już po raz drugi w historii naszego festiwalu, zaprosiliśmy na szczególne wydarzenie jakim był spacer po Szczawnicy w towarzystwie niezwykle barwnej postaci, jaką jest Andrzej Dziedzina Wiwer – góral szczawnicki, etnograf, poeta, ratownik GOPR i przewodnik górski, laureat nagrody im. Oskara Kolberga. Będą anegdoty, opowieści, poznawanie ciekawych miejsc i niezwykłej historii Szczawnicy. Organizatorem XIV edycji Festiwalu Muzyka nad Zdrojami w roku 2022 była Fundacja Kulturalny Szlak we współpracy z Centrum Kultury, Promocji i Sportu w Szczawnicy oraz Oficyną Artystyczną Astraia.

A na finał spotkaliśmy się w Foyer Dworku Gościnnego, gdzie Trio Katarzyna Wiwer – sopran, Irena Czubek-Davidson – harfa i Paweł Solecki – fagot przywołało nastrój ciepłych nocy, rozbrzmiewających głosem słowika. Muzyka z tematem słowika w tle oraz wiersze polskich poetów w wykonaniu Katarzyny Wiwer stworzyły nastrój ciepłej, majowej nocy, oczarowując słuchaczy.