Fundacja Kulturalny Szlak jest organizatorem festiwalu Barok na Spiszu, który u narodził w roku 2012. Ideą powstania była organizacja koncertów muzyki barokowej we wnętrzach kościołów na Spiszu, których wyposażenie w głównej mierze pochodzi z epoki baroku. Dotąd, w ciągu11 edycji festiwalu, odbyło się prawie 50 koncertów połączone ze zwiedzaniem zabytkowych wnętrz, miniwykładami, prezentacją wydawnictw o regionie.
Przy festiwalu powstał zespół Scepus Baroque, którego zadaniem jest przygotowywanie premierowych programów specjalnie dla Baroku na Spiszu, ale występował on również na innych festiwalach, będąc wizytówką Spisza. Były to między innymi cykle koncertowe Bach200 w Warszawie, Festiwal ORGANyPlus Gdańsku, czy Leszno Barok Plus.
Zgodnie z ideą festiwalu promowana jest szczególnie muzyka polska i polscy artyści, ale na zaproszenie festiwalu przybywali również artyści z Włoch, Francji, Austrii, Szwajcarii, Meksyku, Czech i Słowacji, a nawet Korei Południowej. Zagraliśmy koncerty w pięknych, zabytkowych wnętrzach spiskich kościołów w Niedzicy, Łapszach Wyżnych i Niżnych, w obu kościołach w Krempachach, we Frydmanie, Kacwinie, Nowej Białej, Jurgowie, a także na zamku w Niedzicy. Doczekaliśmy się zaprzyjaźnionej publiczności, zawsze chętnie i tłumnie przybywającej na koncerty i radującej się wraz z nami piękną muzyką.
Akcja zwiedzania kościołów z przewodnikiem pół godziny przed koncertami, doskonale wpisuje się w ideę festiwalu i skutecznie promuje spiskie zabytki, znajdujące się na terenie gmin Łapsze Niżne, Bukowina Tatrzańska i Nowy Targ oraz pełnią funkcję edukacyjną nie tylko dla gości spoza Spisza, ale także dla samych mieszkańców. Odpowiednio dobrane koncerty muzyki barokowej, korespondującej z wystrojem oraz charakterem wnętrz, akcja oprowadzania po zabytkach Spisza, mini wykłady przed każdym koncertem, promocja wydawnictw regionalnych to cechy, które powodują, że Festiwal Barok na Spiszu jest jednym z najciekawszych wydarzeń kulturalnych, jakie odbywają się na terenie Małopolski południowej.
Ambitny program, premiery przygotowane specjalnie dla Festiwalu, promocja kultury polskiej, współpraca z muzykologami w celu aktywnego poszukiwania wartych propagowania dzieł epoki baroku, jeszcze nie odkrytych bądź spoczywających dotąd w archiwach, promocja zabytków architektury – oto oblicze festiwalu Barok na Spiszu, niewielkiego w rozmiarach, ale niezwykle cenionego zarówno w środowisku muzycznym, jak i wśród mieszkańców regionu.
Relacja oraz szczegółowy repertuar XI festiwalu
Barok na Spiszu, Niedzica 2023
Tematem przewodnim XI festiwalu Barok na Spiszu, Niedzica 2023, który odbył się w dniach 13-15 sierpnia były „Muzyczne podróże”. Tym razem organizatorzy zabrali publiczność w fascynującą drogę przez czas i przestrzeń.
Podczas pierwszego koncertu, który odbył się w Niedzicy powędrowaliśmy od Krakowa do Podolińca, obserwując narodziny baroku na Wawelu, a potem śledząc najznamienitsze ośrodki muzyczne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, m.in. dwór królewski w Krakowie i w Warszawie, kapelę prymasowską w Łowiczu oraz kapele zakonne na Jasnej Górze i w tytułowym Podolińcu, docierając tam już u schyłku epoki.
W tę podróż zabrał nas zespół Scepus Baroque w składzie Katarzyna Wiwer – sopran, Andrzej Zawisza – bas, Dominika Małecka, Mateusz Małecki – skrzypce barokowe oraz Artur Szczerbinin na pozytywie. W programie usłyszeliśmy kompozycje autorów bardzo słynnych, jak i mniej znanych, jak Francesco Maffon, Franciszek Lilius, Mikołaj Zieleński, Marcin Mielczewski, Giovanni Battista Cocciola, Giovanni Valentini, Marcin Józef Żebrowski, Simon Ferdinand Lechleitner, czy brat Josepho Justo z Podolińca oraz ojciec Eryk Brikner z Jasnej Góry.
Drugi koncert, który miał miejsce w Jurgowie był bardzo daleką podróżą, bo aż do Nowego Świata. Artyści Katarzyna Wiwer i J Katarzyna Wiwer i Julieta González-Springer – śpiewaczki znane, poza kunsztem wokalnym, z niezwykłej ekspresji przygotowały program złożony z duetów i utworów solowych pochodzących z kręgu muzyki religijnej barokowej Hiszpanii, Katalonii i Meksyku.
W utworach, które znalazły się w programie, słychać, jak kultura europejska przywieziona wraz z muzykami do Nowego Świata chłonęła elementy kultury miejscowych Indian i czarnych niewolników, sprowadzanych tutaj do pracy na plantacjach. Pieśni porywają gorącymi rytmami, ale też chwytają za serce niezwykle bezpośrednimi i pełnymi niezwykłych porównań tekstami.
W koncercie usłyszeliśmy więc nie tylko łacinę i język hiszpański, ale także negrito – dialekt czarnych niewolników, a także język keczua. Wśród utworów kompozytorów takich, jak Antonio de Salazar, Cristóbal Galán, Francisco Sebastián Durón, Juan de Vaeza Saavedra królowały pastorałki, ale znalazły się tu również pieśni o charakterze pokutnym, pełne poetyckich porównań pieśni do Najświętszego Sakramentu oraz o Bożej miłości. Śpiewaczkom towarzyszyli również klawesynista Andrzej Zawisza oraz gość z Peru Victor Martínez Huaman, grający na różnorodnych instrumentach związanych z kręgiem kulturowym Ameryki Łacińskiej.
Dopełnieniem tegorocznego festiwalu był występ zespołu Ensemble Overtone, który miał miejsce w Łapszach Niżnych, a jego tematem były szczególne składniki francuskiego smaku. Dzięki mini-wykładowi publiczność dowiedziała się, że podstawowymi składnikami są: taneczność, ilustracyjność oraz nawiązania mitologiczne.
I tak oto zespół w składzie Michaela Koudelková – flety proste, traverso, Klaudia Matlak – skrzypce barokowe, Julia Karpeta – viola da gamba, Maurycy Raczyński – klawesyn zabrał nas w wyrafinowany i pełen barw świat muzyki francuskiej. Pierre Danican Philidor, François Couperin, Joseph Bodin de Boismortier, Jacques Duphly, to kompozytorzy, których muzyka przeniosła nas w świat monarchii absolutnej, gdzie król jest tancerzem, w świat, w którym króluje „le goût français”.
Tegoroczna propozycja muzyczna zachwyciła licznie zgromadzoną publiczność, prezentując: różnorodność życia muzycznego w dawnej Polsce, niezwykle wzajemne wpływy pomiędzy muzyką europejską a indiańską i kulturą czarnych niewolników, a także niezwykłą subtelność i wyrafinowanie francuskiego smaku. Na festiwalu nie zabrakło też konkursu wiedzy związanej ze Spiszem, w którym nagrodą były pamiątki spiskie.
Festiwal organizuje fundacja Kulturalny Szlak. Mecenasami tegorocznymi byli Województwo Małopolskie, ZEW Niedzica SA, parterami Festiwalu: Jurgów Ski, Kotelnica Białczańska, Bank Spółdzielczy Karpatia, Orle Gniazdo, Muzeum-Zamek w Niedzicy, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Wydawnictwo Astraia, Powiat Nowotarski, Gmina Łapsze Niżne i Gminny Ośrodek Kultury w Niedzicy.
Patroni medialni Festiwalu: Tygodnik Podhalański, Pieninyinfo.pl, Pieniny24.pl, MalopolskaOnline.pl, Gość Niedzielny, Radio Kraków, Na Spiszu, podhaleregion.pl, Kultura Podhala, Podhale24.pl,
Zachęcamy też do śledzenia naszego festiwalu na facebooku oraz na stronie festiwalu www.baroknaspiszu.pl
13.08 2023
Niedzica, kościół św. Bartłomieja
godz. 16.30 Zwiedzanie kościoła z przewodnikiem (Maria Waniczek)
godz. 17.00 Koncert
PODRÓŻ Z KRAKOWA DO PODOLIŃCA
Scepus Baroque:
Katarzyna Wiwer – sopran
Andrzej Zawisza – bas
Dominika Małecka, Mateusz Małecki – skrzypce barokowe
Artur Szczerbinin – pozytyw
mini wykład: Katarzyna Wiwer: Życie muzyczne na dworach polskich.
14.08 2023
Jurgów, kościół św. Sebastiana
godz. 17.30 Zwiedzanie kościoła z przewodnikiem (Józef Górka)
godz. 18.00 Koncert
AMOR DIVINO – arie i duety
z kręgu muzyki religijnej barokowej Hiszpanii, Katalonii i Meksyku
Katarzyna Wiwer, Julieta González-Springer – soprany
Andrzej Zawisza – klawesyn
Victor Martínez Huaman – instrumenty perkusyjne
mini wykład: Julieta González-Springer: Muzyczna podróż do Nowego Świata.
15.08.2023
Łapsze Niżne, kościół św. Kwiryna
godz. 17.00 Zwiedzanie muzeum w Sypańcu (Barbara Kowalczyk i Alicja Wójtowicz)
godz. 17.30 Zwiedzanie kościoła z przewodnikiem (Barbara Kowalczyk)
godz. 18.00 Koncert
SKŁADNIKI FRANCUSKIEGO SMAKU
Ensemble Overtone
Michaela Koudelková – flety proste, traverso
Klaudia Matlak – skrzypce barokowe
Julia Karpeta – viola da gamba
Maurycy Raczyński – klawesyn
mini wykład: Maurycy Raczyński: Składniki francuskiego smaku.
Relacja z X jubileuszowego festiwalu
Barok na Spiszu, Niedzica 2022
Jubileuszowa edycja to czas radowania się nie tylko muzyką, ale i całą dotychczasową piękną historią festiwalu odbywającego się pod hasłem „Zobaczyć i usłyszeć sztukę”. Dotąd odbyły się 43 koncerty połączone ze zwiedzaniem zabytkowych wnętrz, miniwykładami, prezentacją wydawnictw o regionie. Powstał zespół Scepus Baroque, który przygotowywał premierowe programy specjalnie dla festiwalu, ale występował również na innych festiwalach, będąc wizytówką Spisza. Były to między innymi cykle koncertowe Bach200 w Warszawie, Festiwal ORGANyPlus Gdańsku, czy Leszno Barok Plus. Wystąpili znakomici artyści specjalizujący się w stylowym wykonawstwie muzyki dawnej. Zgodnie z ideą festiwalu promowana jest szczególnie muzyka polska i polscy artyści, ale na zaproszenie festiwalu przybywali również artyści z Włoch, Francji, Austrii, Szwajcarii, Meksyku, Czech i Słowacji, a nawet Korei Południowej. Zagraliśmy koncerty w pięknych, zabytkowych wnętrzach spiskich kościołów w Niedzicy, Łapszach Wyżnych i Niżnych, w obu kościołach w Krempachach, we Frydmanie, Kacwinie, Nowej Białej, Jurgowie, a także na zamku w Niedzicy. Doczekaliśmy się zaprzyjaźnionej publiczności, zawsze chętnie i tłumnie przybywającej na koncerty i radującej się wraz z nami piękną muzyką.
X jubileuszowy festiwal zatytułowany był „Radość Muzyki” i rozpoczął się 19 sierpnia w Jurgowie recitalem wirtuoza lutni Michała Gondko noszącym tytuł „FLORILEGIUM czyli Europejska muzyka lutniowa przełomu XVI i XVII wieku”. Florilegium, to zbiór najpiękniejszych utworów, spisywanych i przywożonych z różnych krajów Europy. Wraz z muzyką prezentowaną przez solistę oraz jego pięknymi opowieściami o dziejach lutni przewędrowaliśmy z Włoch przez Polskę, Niemcy, Anglię, aż do francuskojęzycznej Flandrii. Przewodnikiem po pięknym kościele św. Sebastiana, jednym w dwóch drewnianych zabytków spośród spiskich kościołów, był tutejszy proboszcz, ksiądz Stanisław Malarz.
20 sierpnia, w drugim dniu festiwalowym, w kościele św. Bartłomieja w Niedzicy wystąpił zespół Scepus Baroque, tym razem pod dyrekcją znakomitego klawesynisty Marcina Świątkiewicza w przygotowanym specjalnie na ten wieczór programie pod tytułem „Radość Muzyki”. Gwiazdą tego wieczoru był znakomity kontratenor Michał Sławecki, który wystąpił wspólnie z Katarzyną Wiwer – dyrektor artystyczną festiwalu – oraz Marianem Magierą grającym na trąbce barokowej. Ten koncert to był prawdziwy wybuch radości i pochwała muzyki. Usłyszeliśmy arie oraz utwory instrumentalne Haendla, Purcella, Vivaldiego oraz Telemanna. Wysłuchaliśmy między innymi kantatę „Praise of Harmony” – „Pochwała harmonii” HWV 124, znaną jako Mała Oda do św. Cecylii. Przed koncertem Rafał Monita przybliżył publiczności dziesięcioletnią historię festiwalu. Przewodnikiem po tym wnętrzu, jak i po kolejnym, gdzie festiwal zawitał po raz pierwszy, była przewodniczka z powołania Elbieta Łukuś.
Finał festiwalu miał miejsce w odnowionym, pięknym wnętrzu kościoła św. Kwiryna w Łapszach Niżnych, gdzie zespół Donne Armoniche z towarzyszeniem klawesynisty Andrzeja Zawiszy oraz skrzypaczek Aleksandry Owczarek i Agnieszki Krawczyk przeniósł nas do siedemnastowiecznych Włoch, by w koncercie zatytułowanym „Złote jabłko i trzy damy z Ferrary” opowiedzieć o wirtuozowskich śpiewaczkach, tajemniczych koncertach na dworze d’Este w Ferrarze, dworskich fetach i ówczesnych gwiazdach. Wysłuchaliśmy wirtuozowskiej muzyki C. Monteverdiego, L. Luzzaschiego, L. Rossiego, A. Archilei przeznaczonej na głosy żeńskie w brawurowym wykonaniu członkiń zespołu: Katarzyny Wiwer, Liliany Pociechy i Adrianny Bujak-Cyran.
Podczas trwania festiwalu miał również miejsce konkurs znajomości zabytkowych motywów spiskich, a zwycięzcy otrzymali nagrody książkowe. Wszystkie trzy miejsca festiwalowe były licznie odwiedzane przez melomanów i sympatyków festiwalu, publiczność na koncertach zajmowała wszystkie miejsca w kościołach, gdzie odbywały się koncerty.
X festiwal Barok na Spiszu, Niedzica 2022 odbył się dzięki wsparciu Mecenasa: ZEW Niedzica SA oraz Marszałka Małopolski we współpracy z Powiatem Nowotarskim i Gminą Łapsze Niżne. Festiwal wsparli również partnerzy – firmy i instytucje: Jurgów Ski, Pieniński Bank Spółdzielczy, Wydawnictwo Astraia, Stowarzyszenie Historyków Sztuki – Muzeum-Zamek w Niedzicy, oraz Gminny Ośrodek Kultury w Niedzicy.
Więcej informacji na stronie festiwalu www.baroknaspiszu.pl
